"Marka Yaratma, Yönetimi ve İmaj" konusu kapsamında verilen hizmetler;

1- Pazarlama;
a) Pazarlama, pazar, hedef kitle ve imaj analizleri,
b) Pazarlama sistemi kurulması,
c) Franchising / bayilik teşkilatı sistemi kurulması,
d) Yurtiçi / yurtdışı pazar geliştirme,
e) Satış Yönetimi Sistemi kurulması,
f) CRM (Müşteri İlişkileri Yönetimi) Sistemi kurulması,
g) Dijital Pazarlama (SEO, Digital Reklam, Digital PR, Sosyal Medya Yönetimi vs.),

2- İmaj;
a) Görsel Kimlik (kurum / marka imajı oluşturulması),
b) Reklam;
1- Gazete, dergi, radyo, TV, İnternet,
2- Grafik tasarım (katalog, broşür, ambalaj, afiş vs.)
3- Indoor, outdoor çalışmalar,
4- Fotoğraf, Video,
5- Mimari çalışmalar, dekorasyon,
c) PR (Halkla İlişkiler);
1- Basınla İlişkiler (Medya İletişimi),
2- Etkinlik ve organizasyon yönetimi,
3- Halkla İlişkiler, Kurumsal İletişim...

Marka Yaratma, Yönetimi ve İmaj

Yazı: Mehmet Ak

"Marka"; bir ürünü hedef kitleleri karşısında birçok konuda diğerlerinden farklılaştıran, onlara satın alma dürtüsü veren, o ürünü satın alanlar üzerinde olumlu etkiler yaratan, bırakan (nihai müşteri mutluluğu) bir kavram, bir değerdir.

Öncelikle belirtelim; ürünler, hizmetler, iş, kişiler, fikirler, şehirler ve ülkeler markalaştırılabilir. Biz bu yazımızda, en yoğun ve yaygın olarak ürünler markalaştırıldığından, sadece bu konuya odaklanacağız.

Şimdi marka oluşturmanın adımlarına bakalım…

Kuvvetli ürün

Marka oluşturmanın ilk ve en önemli adımı; birçok konuda kuvvetli (üstün yönleri olan), nitelikli ve kaliteli bir üründür. Öncelikle kuvvetli, insanların bir işini gören, hayatını kolaylaştıran, onlara bir yarar sunan, sağlayan bir ürününüz olmalıdır. İnsanların daha çok sıra dışı, alışılmadık şeyler dikkatini çeker. Bu nedenle ürününüz kalitesi kadar dizaynıyla (dış görünümü) ve işlevselliğiyle farklı ve dikkat çekici olmalıdır.

İyi bir isim

Yaratacağınız markanın ulusal veya uluslararası olma hedeflerinize göre benzeri olmayan, tescile uygun, öncelikle "com" ve "com.tr" uzantılı domain almaya müsait bir ismi olmalıdır. Bulduğunuz ismin uygunluk araştırmalarınıza Türk Patent Enstitüsü ile başlayıp, Google aramalarında bu ismin ve yakınındakilerin kimler tarafından ne kadar yoğunlukta kullanılıp kullanılmadığını öğrenmek, sizin bu konuda doğru bir başlangıç yapmanızı sağlayacaktır.

Kuvvetli imaj

"Marka yaratmak", yoğun olarak bir imaj oluşturma işidir. Marka imajı, görünen şeylerin (fiziksel görünüm), duygusal şeylerle (hislere yönelik değerler) uyum içinde birleştirilmesiyle oluşur. İnsanlar markaların imajlarını algıladıklarında önce fiziksel görünüme (dış görünüş), sonra verdiği duygulara önem verirler. Yani marka değeri oluştururken, ürettiğiniz, pazarlamaya çalıştığınız ürünün öncelikle fiziksel özelliklerine (dış görünüm, dizayn, kullanım kolaylıkları vs.), daha sonra onu satın alan, kullanan kişiler üzerinde bıraktığı duygusal etkiler üzerine odaklanmanız gerekecektir.

Marka; "İmaj" demektir. "İmaj"; bir ürünün duyular yoluyla insanlarda bıraktığı etkidir. İmaj, belirlenen bir strateji ve konsept çerçevesinde, hedeflenen kitlelere planlı mesajlar verme işidir ve bu iş marka imajı yaratma konusunda oldukça önemlidir. İmaj; çeşitli mesajlarla ve öncelikle ürününüzün tasarımı, sonra ambalajı, kartvizitiniz, poşetleriniz, broşür / kataloglarınız, web siteniz, taşıt araçlarınız, bina / mağaza dışı, iç dekorlarınız, yani markanızın "Görsel Kimliği". Bunun ardından reklamlarınız (reklamlarınızın nasıl olduğu) ve PR (Public Relations / Halkla İlişkiler) çalışmalarınız (Basın, İnternet ve Sosyal Medya ortamında nasıl olduğunuz ve algılandığınız)… Bu işte başarı, doğru hedef kitleye, doğru ve "ETKİLİ" mesajların "ETKİLİ" bir şekilde iletilmesi ve istenildiği şekilde algılatılmasıyla doğru orantılıdır. Marka oluşturmada, kuvvetli ve "ETKİLİ" marka imajı oluşturmak, her zaman en ön planda tutulacak işler arasında olmalı, bu mutlaka ve her zaman, çeşitli açılardan ve aralıklarla ölçümlenmeli, değerlendirilmelidir.

Şimdi marka imajını oluşturan unsurları sırayla kısaca anlatalım;

Görsel Kimlik

"Görsel Kimlik" marka imajı oluşturmanın temelidir. Bu olmadan marka imajı olmaz, oluşmaz, oluşamaz. Marka oluştururken ilk adım olan ismin bulunması ardından "Görsel Kimlik"in dizayn edilmesi gerekir ve gereklidir. Aynen otellerde bulunan yıldız sistemine (2 yıldız, 3 yıldız, 4 yıldız oteller gibi) benzer bir sistem markalarda da bulunur. Ürününüz hangi hedef kitle grubuna (A1, A2, B1, B2, C1, C2) yönelik; ürününüz "kaç yıldız" ise, hedef kitle grubunuzu buna göre seçmelisiniz (ikisi de aynı segmentte olmalı). Bu kısaca "Markanın konumlandırılması" işidir. Marka imajı da bu konumlamaya göre oluşturulur, oluşturulmalıdır. Yani "Görsel Kimlik" bu konumlamaya göre yapılır (dizayn edilir). Yani örneğin sosyo-ekonomik açıdan "C1" segmentindeki (alt sosyo-ekonomik seviyedeki hedef kitle grubu) bir markanın imajı ile "A2" segmentindeki (yüksek hedef kitle grubu) bir markanın imajı aynı olmaz, olamaz; 2 yıldız bir otelle 5 yıldız bir otelin aynı olmayacağı gibi. "Görsel Kimlik"de de örneğin 2 yıldız bir ürün / markanın "Görsel Kimlik"i 5 yıldız olamaz (dizayn edilemez). Ancak gördüğümüz kadarıyla dizayn edilen "Görsel Kimlik"lerin çoğu bu dikkate alınmadan dizayn edilmekte, bu da marka olmayı zorlaştıran önemli bir ilk adım olmakta, markanın gelişme sürecinde bu fark edilip "Görsel Kimlik" değiştirilmeye kalkılınca marka böyle bir durumda da seviye kaybetmektedir. "Görsel Kimlik" ilk adımda doğru ve "ETKİLİ" dizayn edilmeli ve bir daha değiştirilmemelidir. Bu nedenle bunu yapacak kişi veya firma doğru seçilmeli (bu konuda bir açıklama aşağıda yapılacaktır), bu iş ucuza getirilmeye çalışılmamalıdır.

"Marka" deyince, büyük bir çoğunluğun aklına isim, logo gelir ama böyle değildir. Bu böyle olsaydı, her ürettiği mal / hizmete güzel bir isim bulan, iyi bir amblem / logo dizayn ettiren kuvvetli bir marka yaratır, büyük başarılar kazanabilirdi. Buradan da anlaşılacağı üzere marka yaratmak, bir isimden ziyade birçok planlanmış ve uygulanmış çalışma sonucunda oluşan bir değerdir. Yani marka, bir isim ve logodan ibaret değildir.

"Görsel Kimlik"; bir markanın amblem / logosundan başlayıp, ürün ambalajı, kartvizit, poşet, broşür / katalog, web sitesi, taşıt araçları, bina / mağaza dışı, iç dekorlar, vs. gibi markayı kullanırken gerekli olabilecek birçok malzeme / iletişim aracının yukarıda anlattığımız detaylara da dikkat ederek (özellikle ve öncelikle markanın konumlanacağı "yıldız"a dikkat ederek) bütün parçaların birbirlerine uyumlu bir şekilde dizayn edilme ve bir dosyada toplanma (Yapılan tüm dizayn çalışmaları milimetrik ölçümlemeleriyle, kullanım yer ve şekilleri belirtilmiş baskıları alınarak bir dosyaya yerleştirilir. Buna "Görsel Kimlik Kılavuzu" da denir) işidir. "Görsel Kimlik" tasarımları Reklam ve PR çalışmalarına yansıtılıp, etkili bir armoni içinde entegre edilip kullanıldığında (hedeflenen kitlelerce görülür, duyulur, algılanır hale gelince) "Marka İmajı" oluşur. "Marka İmajı" "ETKİLİ" olduğunda (oluşturulduğunda) ürün / markayı farklılaştırır, hedeflenen kitlelerin dikkatini çeker, heyecan ve talep uyandırır ("ETKİ'nin derecesine göre) ve bu etkinin gücüne göre satışlara etki yapar. "Görsel Kimlik" özellikle Reklam'a kuvvetli bir temel, büyük bir destek ve itici güç sağlar. Bu güç bazı markalarda reklamların bile önüne geçebilir, hatta bazen tek başına reklam etkisi yapar, bu da firma / markanın reklam giderlerini önemli ölçüde azaltır, bu iyi düşünüldüğünde, organize edildiğinde ve uygulandığında firma / markaya İletişim / Tanıtım konularında büyük tasarruf sağlar (örnek; BP, Shell, Coca Cola, Burger King, Milka).

"Görsel Kimlik" dizaynında en önemli konu, bunu kimin dizayn edeceğidir. "Marka Yaratma ve Yönetimi"; Pazarlama, Reklam, PR ve Grafik Sanatlar konularını kapsar. Kulak, burun, boğaz doktorluğu gibidir. Marka yaratmak ve yönetmek için bu 4 konuda bilgi (üniversite düzeyinde eğitim) ve iş tecrübesine sahip olmak gerekir. Bu 4 konunun uzmanlığının (üniversite düzeyinde eğitim + iş tecrübesi) bir kişide toplanması çok zordur. Markalar genellikle reklam ajanslarında yaratılır; reklam ajanslarının işidir. İddialı, doğru, kuvvetli "ETKİLİ" marka yaratmak için önerilen; bu hizmet veren reklam ajanslarında mutlaka üniversite eğitimli en az 1 Pazarlama uzmanı 1 Reklam uzmanı ve 1 Grafik Sanatlar uzmanının (Kreatif Direktör veya Art Direktör) entegre olarak çalışması, bu entegrasyona PR hizmeti alınacak şirketten 1 PR uzmanının da zaman zaman bu entegrasyona dahil edilmesi ve fikir alınması en iyi ideal yol olacaktır.

Günümüzde her konu yüksek uzmanlık gerektirmektedir. Bir konuda uzman olmak, o konuda üniversite düzeyinde eğitimli olmak ve en az 10 yıl o iş konusunda iş deneyimine sahip olmaktır. "Marka Yaratma ve Yönetimi"nde yukarıda yazdığımız uzmanlık konuları, Tıp, Hukuk, Mühendislik gibi üniversite diploması gerektirmeyen konular olduğundan bu sektörde uzman olmayan uzmanlar çoğunlukla çalışmaktadır. Bir hastanede 40 yıl çalışan birinin doktor olamayacağı gibi, yukarıda yazdığımız uzmanlık konularında da o sektörde uzun yıllar çalışmış olmakla uzman olunamamaktadır. Özellikle "Görsel Kimlik" dizaynında, çok iyi bir üniversitede Grafik Sanatlar eğitimi almamış ve en az 10 yıl iş tecrübesi olmayan birinin istenilen (olması gereken) segmente göre "Görsel Kimlik" dizayn etmesi; özellikle 4 yıldız üzeri (4, 5 ve 6 yıldız segmentlerinde) "ETKİLİ" bir "Görsel Kimlik" dizayn etmesi mümkün değildir. Bu örneğin mimarlık eğitimi olmayan birinin 5 yıldız otel dizayn etmesi gibi bir şeydir. "Marka yaratma" sürecinde bu konuya özellikle ve öncelikle dikkat edilmesi önerilir.

Bir diğer önemli konu, marka yaratımında özellikle imaj gibi yoğun sanat ve estetik kültürü isteyen konularda marka sahibi firmaların sahip ve yöneticilerinin bu konulardaki yeterlilikleridir. Yapılan her iş bu kişilerin sanat ve estetik konularındaki beğeni, anlayış, yaklaşım ve algıları sonucundaki onaylarıyla yürütüldüğünden, marka yaratım sürecindeki başarının ortalama %50'si bu işleri yapan, hizmet veren kişi ve firmalara ait iken, ortalama %50'si de bu işleri yaptıranlara (yaratılan markanın sahibi firmaların sahip ve yöneticileri) aittir. Özellikle sanat ve estetik konularında yeterli alt yapıya, vizyon ve kültüre sahip olmayan kişilerin marka yaratması sadece şans ve tesadüflerle mümkündür. Örneğin sosyo-ekonomik seviyesi C1 (2 yıldız) bir işadamının A2 (5 yıldız) bir marka yaratması mümkün değildir.

Reklam


Marka; farklı olmaktır. Alışılmadık, sıra dışı bir İletişim / Tanıtım tarzı olmalıdır markanın; ki bu konuda lokomotif görevi, ağırlıklı olarak Reklam'dadır. Aslında markayı marka yapan en önemli unsur, "Görsel Kimlik"ten sonra hemen Reklam'dır. Reklam markalaştırılacak ürün kadar önemlidir.

Yukarıda bahsettiğimiz şekilde Reklam; Pazarlama, Reklam, PR ve Grafik Sanatlar konularının entegrasyonuyla yapılır, oluşturulur. Yani reklamcılar bu 4 konuda ki bilgilerinin ve iş tecrübelerinin gücü orantısında başarılı (ETKİLİ) reklamlar yapabilirler. Burada da önemi konu; bu 4 birine yakın ama farklı konunun uzmanlığının tek bir kişide toplanmasının zorluğudur. Yukarıda belirttiğimiz gibi iddialı, doğru, kuvvetli "ETKİLİ"; kısaca başarılı reklam yapabilmek için reklam ajanslarında mutlaka üniversite mezunu en az 1 Pazarlama uzmanı, 1 Reklam uzmanı ve 1 Grafik Sanatlar uzmanının (Kreatif Direktör veya Art Direktör) bulunması ve bunların entegre olarak çalışmaları, bu entegrasyona PR hizmeti alınacak şirketten 1 PR uzmanının da (üniversitede PR eğitimi almış) zaman zaman bu entegrasyona dahil edilmesi şarttır.

Yukarıda, "Görsel Kimlik" bölümünde değindiğimiz önemli bir konuya burada da değinmek isteriz; yapılan reklamlarda da başarının ortalama %50'si reklamı yapan, %50'si de reklamı yaptıran tarafa aittir. Bu nedenle "İyi bir reklamın arkasında mutlaka iyi bir reklam veren vardır" diye bir söz de vardır. Yani reklam yapan taraf ne kadar iyi reklamcı olursa olsun, reklamı yaptıran firma / marka sahibi taraf özellikle sanat ve estetik konularında kuvvetli bir vizyon ve kültüre sahip değilse ortaya başarılı bir reklam çıkmaz, çıkamaz.

Yukarıda "İmaj" konusunda; "İmaj; bir ürünün duyular yoluyla insanlarda bıraktığı etkidir. İmaj, belirlenen bir strateji ve konsept çerçevesinde, hedeflenen kitlelere planlı mesajlar verme işidir" demiştik. Reklam ve PR'ın içinde yer aldığı İletişim ve Tanıtım konularında oluşturulan mesajların çözümlenmesi "Algılama" ile olur. Algılama, kodlanmış mesajın çözümlenmesidir. Çözümlenme, duygu, bilgi ve zekayla olur. Bunun süresi, mesajın netliğiyle ilgilidir.

"Yorumlama"; mesajı alan kişilerin yaşam biçimine, kültürüne, kadın, erkek oluşuna, yaşına, mesleğine vs. göre değişebilir. Mesajın başarısı, sizin nasıl bir mesaj ilettiğiniz kadar, nasıl algılandığınızla da ilgili olur. Nasıl bir mesaj ilettiniz, nasıl algılandınız; istediğiniz gibi mi; istemediğiniz gibi mi?

Ve çeşitli yol ve yöntemlerle hedeflenen kitlelere gönderilen mesajlar, bunu alan insanlar tarafından algılanır, yorumlanır ve bir eyleme dönüşür; bazen istediğiniz gibi, bazen de istemediğiniz gibi… Konu "Marka" ise, başarı, istenen mesajın istenildiği gibi gönderilmesi, istenildiği gibi algılatılması ve sonucun talebe (satış) dönüştürülmesidir.

Burada bir şey önemlidir; örneğin, yıl sonunda, o yılın en sevilen müzik parçası araştırılsa, büyük ihtimalle en son zamanlarda hit olmuş parçaların daha fazla puan alma ihtimali daha yüksektir. Yani insanlar en son gördükleri, duydukları, okudukları şeyleri daha çok akıllarında tutar, son olanlar daha fazla dikkatlerini çeker, bunlardan etkilenirler. Marka yaratım sürecinde çeşitli İletişim, Tanıtım çalışmaları yapılırken Reklam konusunda bu ve benzeri genel doğrular her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle reklamlarda asıl vermek istenen mesajlar, genel olarak hep sona saklanır.

Reklam konusunda son söyleyeceğimiz, marka yaratım sürecinde kuvvetli, ETKİLİ reklamlar yapılmak, akılda uzun süreler yer edilmek isteniyorsa, aynen "Görsel Kimlik" gibi bir "Reklam Kimliği" de yaratılmak (örnek; MAGNUM) ve çok uzun yıllar bu kimlik üzerinde yürümek, reklamları hep aynı kimliği kullanarak yapmak yüksek etki ve para tasarrufu sağlayacaktır. Bu kimlikte markanın "Görsel Kimlik"inde yer alan renk, şekil ve stillerin kullanılması marka imajının yoğun olarak akıllarda kalmasını, yerleşmesini sağlayacaktır.

Her konuda olduğu gibi, markalaşma sürecinde de istikrar oldukça önemlidir. Günümüzün acımasız koşulları, işçilik ücretlerinin ve maliyetlerin devamlı olarak yükselmesi, birçok konuda istikrarı da engellemektedir. Bu, çoğu zaman firmaların sık sık ajans değiştirmesini gerektirebilmektedir. Oysa bu son derece hatalıdır. Çünkü her yeni ajans; yeni bir anlayış, yeni bir stil demektir, ki bu da her yeni ajansın, eskisinin yaptığı işi beğenmemesi, kendi anlayışına uygun yeni stiller geliştirmesi demektir. Bu da, bir markayı marka olmaktan uzaklaştıran en büyük, önemli olumsuz etkenlerden biridir. Çok sık değişen "Görsel Kimlik"ler ve reklam tarzları (Reklam Kimliği), hedeflenen kitleler tarafından derhal birer olumsuzluk olarak fark edilip algılanır, birçok firma / marka tarafından pek de önemsenmeyen bu konu, bir markaya yapılacak en büyük kötülük olarak geri döner. Ancak bunun nelere mal olabileceğini tam olarak hesap edemeyen firma / markalar bulundukları yarışta gerilerde kalmaktadırlar. Sonuçta konu firma-ajans ilişkisine gelmekte; madem ki bir markanın yaratılmasında bu ilişki bu kadar önemli; o halde bu beraberliğin aynen bir evlilik gibi düşünülmesi gerekmektedir diyebiliriz. Her konuda kısa süreli ilişkilerle bir marka yaratmanın asla mümkün olamayacağı unutulmamalıdır.

PR

Kısaca sevgidir PR. Bir ürün / markaya sempati kazandırma işidir. Firma / markalar, yaptıkları iş, ürettikleri ürünler dışında kendilerini hedefledikleri kitlelere sevdirmek, sempatisini kazanmak, saygı görmek için ürün, üretim, iş, işletme, reklam ve pazarlama hedeflerine uygun olarak yaşam süresi boyunca, yaptığı reklamlar dışında, kurum içi ve kurum dışında birçok etkinlik (fabrika açılışları, bayi toplantıları, kuruluş yıldönümleri, vs.), organizasyonlar, yarışmalar düzenler, fuarlara, sergilere katılır, market etkinlikleri, sponsorluklar vs. yapar, bunları ve bazı haber ve röportajları gazete, dergiler, TV kanallarında, internet ortamında uygun mecralarda yayınlatır, blooger, influencer ve youtuber'larla çeşitli organizasyonlar yapar, bunları Sosyal Medya'da, kendi sayfalarında kullanır, vs. vs. PR; hedeflenen kitlelerle olumlu, ılımlı ve uyumlu bir iletişim kurma işidir. "Algı Yönetimi", "İtibar Yönetimi", "Kriz Yönetimi" hep PR'ın iş ve sorumluk alanında değerlendirilir, planlanır ve uygulanır. Bu konuda da destek, hizmet alınacak kişi / firmaların mutlaka PR konusunda, kabul gören üniversitelerde düzeyinde eğitim almış kişilerden seçilmesinde büyük yarar olacaktır.

Ve Pazarlama…

Günümüzde;
* Hedef kitle değişmiştir,
* Tüketici satın alma eğilimleri değişmiştir,
* Pazarlamanın kuralları değişmiştir,
* Tüketicinin "Satın alma zamanı" değişmiştir,
* Toplum yapıları değişmiştir,
* Kurum Kimliği, Marka Kimliği daha çok önemli hale gelmiştir,
* Ürün / hizmetler çeşitlenmiştir,
* Tüketici için seçenekler çoğalmıştır,
* Sadece reklam yoluyla tanıtım önemini kaybetmeye başlamıştır. Dijital Pazarlama, Dijital Reklam, PR, Dijital PR, Stratejik İletişim, İtibar Yönetim, Algı Yönetimi, Kriz Yönetimi, Sosyal Medya Yönetimi, Sponsorluk, Direct Marketing, Franchising, vs. önem kazanmıştır.
* Tüketici için sadece satın aldığı ürün / hizmet değil, artık onun arkasındaki kişi kurum ve kuruluşlar da önem kazanmıştır,
* Üretici firmalar ürettikleri ürünlerin yanında, hedefledikleri kitlelere, toplumlara, çevre, toplumsal olaylar, kültür ve sanat konularında da bir şeyler sunmak, sevgi ve saygı kazanmak zorundadırlar,
* Kitle iletişim araçları çeşitlenmiştir, her geçen gün yeni bir mecra ortaya çıkmaktadır (örneğin; Internet), hedefe kitleye seslenmek, onlarla buluşmak her geçen gün daha zorlaşmaktadır,
* Tüm yapılan "Marka Yaratma ve Yönetimi" çalışmalarında artık sezgisellikle, tahminlerle bir yere varılamadığı anlaşılmıştır, bilimsellik, uzmanlık her zamankinden daha fazla ön planda rol oynamaktadır.
İşte bu koşullar içinde kuvvetli markalar yaratmak her geçen gün daha da zorlaşmakta, marka yaratmanın maliyeti her geçen gün daha da artmaktadır. Bu yüzden finans, ekonomi, iktisat, bankacılık, borsa koşullarında artık firmaların maddi değerleri kadar marka değerleri de ölçümlenmekte, para karşılığı bulunmakta, alınıp, satılabilmektedir.

Ne kadar iyi bir ürününüz olursa olsun, ne kadar etkili bir "Görsel Kimlik"iniz, kuvvetli reklam ve PR çalışmalarınız olursa olsun, iyi düşünülmüş, planlanmış ve uygulamaya koyulmuş bir Pazarlama ve Satış stratejiniz, tekniğiniz, sisteminiz yoksa başarı şansınız olmayacaktır. "Marka yaratma"da Pazarlama da, yukarıda yazdığımız diğer "güç"ler yanında koordineli olarak yürütülmesi gereken önemli bir konudur.

Marka Yönetim Danışmanlığı

Yukarıda çeşitli yerlerde, "Marka Yaratma, Yönetimi ve İmaj" konusunun Pazarlama, Reklam, PR ve Grafik Sanatlar konularındaki uzmanlık alanlarını içerdiğini belirttik. Buradan anlaşıldığı üzere Marka Yönetim Danışmanının uzmanlığının bu 4 konudan kaç tanesine hakim olduğu önem taşır. Yine yukarıda uzmanlığı, ilgili konuda üniversite düzeyinde eğitim ve en az 10 yıl iş deneyimi olarak tarif etmiştik. Danışman seçiminde danışmanın bahsettiğimiz bu 4 konudan kaç tanesine, ne oranda hakim olduğu ve referanslarını incelemek ve ayrıca bu konuları bilen birilerine danışmak, büyük oranda zaman ve para kaybetmenizi önleyecektir.

KAYNAKÇALAR

A.Aaker, David (2013). Güçlü Markalar Yaratmak, İstanbul, MediaCat Yayınları

Ak, Mehmet (1999). Kurumsal Kimlik ve İmaj, İstanbul
Ak, Mehmet (1999-2002). Finansal Forum Gazetesi'nde yayınlanmış yazıları, İstanbul

Ak, Mehmet (2011). Marka Yönetimi ve İmaj, İstanbul, HAYY Yayınları

Ak, Tuğba (2009). Marka Yönetimi ve Tüketici Karar Sürecine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman

Aktuğlu, Işıl Karpat (2004). Marka Yönetimi, Güçlü ve Başarılı Markalar için Temel İlkeler, İstanbul, İletişim yayınları

Batı, Uğur (2013). Stratejik Marka Yönetimi, Vazgeçme Çağında Yüksek Sadakat Markaları Yaratmak, İstanbul, Brand Age Yayınları

Can, Emel (2007). "Marka ve Marka Yapılandırma", Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 1, ss.225-237

Ceylan, Hasan Hüseyin (2013). "Algı Haritaları ve Marka Konumlandırma: Dizüstü Bilgisayar Markaları Üzerine Bir Çalışma", Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6/3,ss.132-146

Çakırer, Mehmet Akif (2013). Marka Yönetimi ve Marka Stratejileri, Bursa, Ekin Yayınevi

Çayoğlu, Hülya (2010). Algılama Yönetimi ve Marka Kimliği İlişkisinde Marka Algısının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

Çedikçi, Tuğba (2008). Türkiye Ekonomisinde Markalaşmanın Yeri ve Önemi; Tekstil Sektöründe Bir Uygulama, İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

Çifci, Sertaç, Cop, Ruziye (2007). "Marka ve Marka Yönetimi Kavramları: Üniversite Öğrencilerinin Kot Pantolon Marka Tercihlerine Yönelik Bir Araştırma", Finans Politik & ekonomik Yorumlar, Cilt: 44, Sayı:512, ss.69-88

Davis, John A. (2011). Rekabetçi Başarı, Markalaşma Nasıl Değer Katar?, İstanbul: Brand Age Yayınları

Demircoğlu, Berika (2012). Tüketicinin Satın Alma Davranışında Markanın Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş

Er, Davut (2009). Hazır Giyim Sektöründe Marka Konumlandırma: Örnek Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

Erdil, T. Sabri, Başarır, Öner (2009). "Marka Çağrışımları ve Satın Alma Davranışı Üzerine Olan Etkisinin Ölçümlenmesi", Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi,Cilt27, Sayı 2, ss.217-231

Gemci, Remzi vd., (2009). "Markalar ve Markalaşma Şartları", Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt:14, Sayı:1, ss.105-114

Hançer, Murat (2003). "Konaklama Endüstrisinde Müşteri Sadakati: Anlam, Önem, Etki Ve Sonuçlar", Seyahat ve Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 3, No:1-2 84

Hatch, Mary Jo ve Schultz, Majken (2011). Marka Girişimi, İstanbul: Brand Age Yayınları

Hollis, Nigel (2011). Küresel Marka, İstanbul: Brand Age Yayınları

İslamoğlu, Ahmet Hamdi ve Altunışık, Remzi (2013). "Tüketici Davranışları" İstanbul, Beta Yayıncılık.

Karaca, Yusuf (2010). Tüketici Satın Alma Karar Sürecinde Ağızdan Ağıza Pazarlama, İstanbul, Beta Yayıncılık

Kayral, Burcu (2008). Marka Yönetiminin Tüketici Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi: Hazır Giyim Sektörü Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

Kırdar, Yalçın (2003). "Marka Stratejilerinin Oluşturulması; Coca-Cola Örneği", Review of Social, Economic& Business Studies, Vol. 3 / 4, 233-250

Klein, Naomi (2002). No Logo, Ankara: Bilgi Yayınevi

Koç, Erdoğan (2013). Tüketici Davranışı ve Pazarlama stratejileri, Global ve Yerel Yaklaşımı Ankara, Seçkin Yayıncılık

Koçak, Akın, Özer, Alper (2004). "Marka Değeri Belirleyicileri: Bir Ölçek Değerlendirmesi ",9. Ulusal Pazarlama Kongresi, 6-8 Ekim

Koçoğlu, Ceyda (2015). Marka Bağlılığının Tüketici Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi: Ankara ili Parfüm Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara

Mucuk, İsmet (2010). "Pazarlama İlkeleri", İstanbul, Türkmen Kitapevi.

Roll, Martin (2011). Asya'da Marka Stratejisi, Asya Nasıl Güçlü Markalar yaratır?, İstanbul: Brand Age Yayınları

Sezgin, Mete ve Ünüsan, Çağatay (2007)ç Pazarlama İlkeleri, İstanbul, Literatürk

Schiffman, Leon G. ve Kanuk, Leslie Lazar (1991). Consumer Behavior, PrenticeHall

Odabaşı, Yavuz ve Barış, Gülfidan (2013). Tüketici Davranışı, İstanbul, Mediacat kitapları

Oğuz, Jülide (2005). Marka Yönetimi ve Marka Yönetiminin Perakendecilerin Tutumuna Etkileri Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya

Oğuz, Jülide (2005). Marka Konumlandırma: Konumlandırmanın Marka Stratejilerine Etkisi, Seminer, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya

Okumuş, Abdullah (2013). "Tüketici Davranışı", İstanbul, Türkmen Kitapevi.

Özpınar Somaklar, Fulya (2006). İşletmelerde Marka Yönetimi Süreci ve Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir

Öztürk, Neylan (2010). Marka Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul

Sarıhan, İlke (2007). Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Marka Oluşturma Stratejileri, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul

Taşkın, Çağatan ve Akat, Ömer (2012). Marka ve Marka Stratejileri, Bursa: Alfa Aktüel Yayınları T.C. Milli Eğitim Bakanlığı(2012). Aile ve Tüketici Hizmetleri, Tüketici Davranış Modelleri

Tayfun, Ahmet ve Yıldırım, Mustafa. "Turistlerin Tüketim Davranışları Kültüre/Milliyete Göre Farklılık Gösterir mi? Alman ve Rus Turistler Üzerinde Bir Araştırma" İşletme Araştırmaları Dergisi, Sayı 2, 2010,s.44.

Temporal, Paul (2011). İleri Düzey Marka Yönetimi, Değişen Dünyada Markaları Yönetmek, İstanbul: Brand Age yayınları

Yılmaz, Nazire Deniz ve Karaalp Hacer Simay. "Türk Tekstil ve Hazır Giyim Sektörlerinin Uluslararası Piyasalardaki Rekabet Gücü Üzerine Bir İnceleme" İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 62, Sayı 1, 2012, s.103- 125.

Yılmaz, Veysel (2005). "Tüketici Memnuniyeti ve İhtiyaçlarının Marka Sadakatine Etkisi: Sigara Markasına Uygulama", Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5.1:257-271

Anahtar kelimler;
Marka Yaratma ve Yönetimi, Marka Yönetimi, Marka Danışmanı İstanbul, Marka Danışmanı İzmir, Marka Danışmanı Ankara, Marka Danışmanlığı İstanbul, Kurumsal Kimlik, Kurumsallaşma, Marka Yönetimi ve İmaj Danışmanlığı, Marka Yönetimi ve İmaj Danışmanı Mehmet Ak, Marka Danışmanı Mehmet Ak, Marka Uzmanı Mehmet Ak, Marka Yönetimi Uzmanı Mehmet Ak, Marka Yönetimi Kitabı, Marka Yönetim Danışmanı Mehmet Ak